मराठी साहित्य (UPSC optional) संदर्भ ग्रंथ

Section wise Reference books (Read selectively and smartly)

Paper – I

Answers must be written in Marathi.

भाषा आणि लोकसाहित्य (Language and Folk - Lore)

A) Nature and Functions of Language (With reference to Marathi)

Language as a Signifying System:

आधुनिक भाषाविज्ञान : सिद्धांत आणि उपयोजन - मिलिंद स. मालशे (लोकवाड्मय गृह प्रकाशन)

Langue and Parole:

आधुनिक भाषाविज्ञान : सिद्धांत आणि उपयोजन - मिलिंद स. मालशे (लोकवाड्मय गृह प्रकाशन)

Basic Function : साहित्य विचार – दत्तात्रेय पुंडे आणि स्नेहल तावरे (स्नेहवर्धन प्रकाशन )

Poetic language; Standard Language and dialect; Linguistic features of Marathi in 13th and 17th Century: प्रविण चव्हाण सरांच्या नोट्स (सर्वाधिक सटीक माहिती), राहुल कर्डिले नोट्स, इंटरनेटचा वापर करावा.

Language variations according to social parameters; प्रविण चव्हाण सरांच्या नोट्स, आधुनिक भाषाविज्ञान : सिद्धांत आणि उपयोजन - मिलिंद स. मालशे (लोकवाड्मय गृह प्रकाशन)

B) Dialects of Marathi: -

i) अहिराणी:

१) इंटरनेटवरील विविध लेख,

२) प्रविण चव्हाण सरांच्या नोट्स,

३) अहिराणी मधील साहित्य - उदा. बहिणाबाईंच्या कविता (उत्तरात नेहमी वापरा) (मौलीवूड गाणे)

४) अहिराणी भाषेचा अभ्यास (कोणतेही प्रकाशन चालेल)

ii) वैदर्भी:

१) वैदर्भी भाषेचा अभ्यास (कुठल्याही प्रकाशनाचे बेसिक पुस्तक)

२) प्रविण चव्हाण सरांच्या नोट्स.

iii) डांगी

१) ‘डांग्ज’ – लेखक: रणधीर बीट (पद्मगंधा प्रकाशन)

२) प्रविण चव्हाण सरांच्या नोट्स.

C) मराठी व्याकरण (महत्वाचे: कोणतीही दोनच पुस्तके वापरा)

Parts of Speech; Case-system; Prayog-vichar (Voice)

मराठी व्याकरण – प्रकाश परब

मराठी व्याकरणाचा अभ्यास – लीला गोविलकर

मो. रा. वाळिंबे

अर्जुनवाडकर

Nature and kinds of Folk-lore (लोकसाहित्य)

(with special reference to Marathi)

लोकगीत, लोककथा, लोकनाट्य

१) विश्वनाथ शिंदे – लोकसाहित्य - भाग १ (अति महत्वाचे)

२) विश्वनाथ शिंदे – लोकसाहित्य - भाग २ (अति महत्वाचे)

३) रां. चि. ढेरे यांच्या विविध लोकसाहित्यावरील पुस्तकाचा निवडक अभ्यास

४) प्रभाकर मांडे – लोकसाहित्याचा अभ्यास (निवडक)

Section – B

मराठी साहित्याचा इतिहास

१) प्रारंभ ते १८१८ पर्यंत

अ) महानुभाव लेखक – स्थानिक बाजारपेठेतील कोणतेही पुस्तक जे तुम्हाला आवडेल.

आ) वारकरी कवी – इंटरनेट वरून प्रत्येक संताचा अभ्यास करा (उदा. तुकाराम, ज्ञान्नेश्वर, नामदेव, एकनाथ)

इ) पंडित कवी – यशवंतराव चव्हाण विद्यापीठाची पुस्तके ( स्थानिक जिल्ह्यातील पुस्तक म्हणजे इतरांपेक्षा वेगळे उत्तर लिहिता येईल)

ई) शाहीर - यशवंतराव चव्हाण विद्यापीठाची पुस्तके ( स्थानिक जिल्ह्यातील पुस्तक म्हणजे इतरांपेक्षा वेगळे उत्तर लिहिता येईल)

उ) बखर – हेरवाडकर यांचे पुस्तक, यशवंतराव चव्हाण विद्यापीठाची पुस्तके

२) १८५० ते १९९०

काव्य, नाटक, कथा, लघुकथा, कादंबरी; प्रदक्षिणा खंड १ आणि प्रदक्षिणा खंड २ (विशेष तयारी आवश्यक आहे), चर्चेतील कवी, नाटककार, कादंबरीकार, कथाकार यांचा विशेष अभ्यास करा.

Romantic, Realist, Modernist. (कमी महत्वाचा भाग) प्रविण चव्हाण सरांच्या नोट्स, संदर्भ क्लासेस चे गाईड.

दलित साहित्य - यशवंतराव चव्हाण विद्यापीठाची पुस्तके (निवडक), वामन निंबाळकर यांचे पुस्तक, मराठी काव्य, मराठी नाटक, मराठी कादंबरी, मराठी कथा यांचा विभागवार अभ्यास.

ग्रामीण साहित्य – ग्रामीण साहित्याचा अभ्यास. (यात रा.र.बोराडे, वासुदेव मुलाटे व इतर लेखक), यशवंतराव चव्हाण विद्यापीठाची पुस्तके

फेमिनिस्ट - प्रविण चव्हाण सरांच्या नोट्स, यशवंतराव चव्हाण विद्यापीठाची पुस्तके

साहित्य समिक्षा (Literary Criticism) : रा.भा. पाटणकर, राहुल कर्डिले यांच्या नोट्स, प्रविण चव्हाण सरांच्या नोट्स.

साहित्याचे मूल्यमापन, साहित्य समाज आणि संस्कृती – याच शीर्षकाचे स्थानिकस्तरावरील दर्जेदार पुस्तक,

महत्वाचे: दर रविवारी पुण्यनगरी, सामना,महाराष्ट्र टाईम्स, लोकसत्ता, लोकमत या वृत्तपत्रात मराठीची माहिती येते ती गोळा करा, त्यामुळे महितेचे विशिष्टीकरण जपल्या जावून गुण उत्तम मिळतात.